Interview Jenny over leven met ADHD

Posted on Author Hester

Voorstellen

Jenny is een vrouw van 45. Ze is juf op een basisschool en moeder van twee kinderen. Eigenlijk heeft ze heel haar leven al met zichzelf geworsteld om greep te krijgen op haar leven. Dat is goed gelukt, ze heeft haar zaakjes goed voor elkaar, maar het kost haar te veel moeite. Ze is bovendien erg kritisch op zichzelf

Ze weet sinds 5 jaar dat ze ADHD heeft. Tijdens het gesprek knutselt ze de traktaties voor de verjaardag van haar dochter in elkaar. Elke dag een paar, dan is het niet zo’n grote klus.

Jenny heeft nooit een IQ-test gedaan en denkt van zichzelf dat ze niet hoogbegaafd is. Ik heb haar voor dit interview gevraagd omdat ik vermoed dat ze dat wel is.

Alle posts over ADHD op deze website

Hoe ervaar je ADHD?

“Ik leg ADHD altijd uit aan de hand van een hele grote, heel drukke supermarkt. Het leven is voor mij net die supermarkt. Er zijn zoveel impulsen, zoveel indrukken, zoveel mogelijkheden dat ik er door overweldigd raak. De meeste mensen kunnen zich daar wel iets bij voorstellen.

Ik vind het ook wel leuk dat ik het heb. In het begin ben ik langzaam met iets maar ik ben wel continu bezig met het bedenken van creatieve oplossingen om het sneller te doen. Iets simpels wordt op die manier een leuke uitdaging.

Ook positief is dat je met ADHD best veel dingen durft zoals voor grote groep staan of toneelspelen.

Voor mij is ADHD:

  • geen onderscheid kunnen maken tussen hoofd- en bijzaken
  • heel weinig impulscontrole
  • moeite hebben met focussen

Dit zijn basale dingen die overal in terugkomen.

In het verkeer vind ik het bijvoorbeeld belangrijk om wel een pil te nemen omdat ik anders dingen mis of niet goed inschat hoe gevaarlijk iets is. Overigens heb ik slechts één keer een ongeluk gehad in een heel onoverzichtelijke situatie waarin het ook een ander had kunnen overkomen. Maar toch ben ik me heel goed bewust van de risico’s van ongeconcentreerd in een auto rondrijden.

Ik woon in een grote stad waar je overal moet betalen voor parkeren. Vaak vergeet ik het parkeergeld er in te doen en krijg ik parkeerboetes, die ik vervolgens vergeet te betalen waardoor het bedrag nog verder oploopt. ADHD kost veel geld. Verder heb ik mijn financiën trouwens goed voor elkaar.

Ik raak in paniek van chaos of als iets niet goed gaat. Ik raak in paniek omdat ik van te voren al weet dat het niet perfect zal gaan, dat ik dingen zal vergeten. Ik ben bang om iets te missen. Bijvoorbeeld om die leuke bikini thuis te laten liggen zodat ik hem niet kan dragen op vakantie. Ook met relaties speelt dit. Ik ben bang dat er misschien iemand is die nog leuker is.

ADHD is heel boos worden, bijvoorbeeld als het er oneerlijk aan toe gaat op het werk. Maar ook privé heel boos worden. Vooral als ik veel voor iemand doe en die ander ziet het niet. Dan ga ik helemaal uit mijn plaat. Eerder werd ik vooral heel boos op mezelf. De laatste tijd ben ik veel meer boos op een ander. Dit is nog in ontwikkeling en eigenlijk wel positief. Het is wel lekker al bereik ik er uiteindelijk niks positiefs mee. Ik was altijd heel erg een pleaser. Het is goed dat dat nu minder wordt.

Ik ben me er recent bewust van geworden dat ik behoefte heb aan drama. Ik vind het geen gezonde behoefte, eigenlijk. Ik heb heel lang een briefje voor mezelf opgehangen waarop stond “ Ik reageer rustig zodat ik alles krijg wat ik wil (uiteindelijk)”. Maar ik kan dat niet als ik heel boos ben. Dit stuk van mij is in ontwikkeling. Ik praat het nu wel uit met mijn vriend, dat is een verbetering.

Ik ben zelf ook heel kritisch op hoe goed ik iets doe. Ik ben heel lang bang geweest door de mand te vallen. Het heeft me heel lang onzeker gemaakt dat ik niet begreep waarom het niet lukte.”

Hoe heb je met ADHD om leren gaan?

“Ik heb een belangrijke les geleerd, namelijk dat ik mezelf moet redden. Dat is: eerlijk onder ogen zien wat niet lukt en wat ik kan doen. Vaak gaat het om simpele dingen die grote invloed hebben:

  • Ik heb moeite om de belastingaangifte op tijd te doen dus heb ik een belastingadviseur in de arm genomen, die me opbelt als ik spullen naar hem moet opsturen.
  • Ik ben altijd bang museumbezoek met de klas te vergeten dus vraag ik een collega me er aan te herinneren.
  • Vroeger raakte ik in paniek als ik verkeerd was gereden. Dan moest ik wel eens de auto aan de kant zetten. Maar nu met de Tomtom komt dat niet meer voor. Ik heb er direct een gekocht hoewel ik er toen eigenlijk helemaal geen geld voor had.

Het voelt wel heel goed om er zo mee om te gaan. Zo heb ik meer regie over mijn leven

Ik heb veel gehad aan de tip om dingen die ik moeilijk vind of waar ik geen zin in heb met een half uurtje per keer aan te pakken. Die tip heb ik van Hesterhelpt gekregen en later ook in een online cursus van Sochicken.

Ik ben zelf ook heel kritisch op hoe goed ik iets doe. Ik ben heel lang bang geweest door de mand te vallen. Het heeft me heel lang onzeker gemaakt dat ik niet begreep waarom het niet lukte.

Voor een ander doe ik het wel maar hoe dichter dingen bij mij komen hoe minder ik ze doe:

  • medicijnen innemen of halen bij de apotheek
  • kapotte kleding herstellen
  • persoonlijke verzorging
  • parkeerboetes betalen.

Ik heb dit ontdekt door een online cursus over uitstelgedrag van Sochicken. Ik was er naar van toen ik me er bewust van werd. Nu wil ik een avond in de week voor mezelf reserveren. Ik heb ook het plan om to-do lijstjes aan een vriendin te sturen zodat zij kan vragen of ik de meer op mezelf gerichte dingen heb gedaan.

De diagnose is vijf jaar geleden gesteld, na de diagnose van mijn zoon. Ik heb toen kort Concerta gebruikt maar daar kreeg ik hoofdpijn van en ik kon er niet van slapen. Ik ben toen maar weer gestopt. De afgelopen jaren ben ik toch weer medicatie gaan gebruiken. Ik had zo’n enorme behoefte aan structuur. Een paar jaar geleden zou ik met iemand gaan samenwonen en dat ging toen niet door. Ik was natuurlijk verdrietig dat de relatie was beëindigd maar ik was er vooral kapot van dat er nu niet iemand zou zijn die zou helpen structuur in mijn leven te brengen. Ik merkte dat ik snakte naar iemand die mij structuur ging brengen. Ik ben ingestort. De huisarts heeft voorgesteld toch achter medicatie aan te gaan. Ik ben toen Ritalin gaan slikken, 3 x 10 mg.

Eerst vond ik het fantastisch. Het was een oase van rust in mijn hoofd en ik kon heel gemakkelijk impulsen tegen houden.

Met medicatie komen prikkels minder binnen. Er is minder irritatie over prikkels die binnenkomen. En een betere impulscontrole. Bijvoorbeeld ik kan een email lezen en denken “daar moet iets mee gebeuren” zonder het direct te gaan doen.

Medicatie helpt me om bij mijn plan te blijven. Maar bijvoorbeeld als ik moet inpakken voor een vakantie raak ik nog steeds in paniek. Misschien nog wel meer omdat ik dan denk “zelfs met medicatie lukt dit niet!”

Maar later merkte ik dat mijn enthousiasme verdween. De dingen konden me niet meer schelen. Ik werd niet meer boos of blij. Medicatie maakt mij onverschilliger als ik iets niet goed doe en dat vind ik een vervelend effect. Met medicatie word ik een soort robot die heel goed kan focussen.

Bij PsyQ zeiden ze dat er met medicatie meer kans was dat de tools die ik daar kreeg aan zouden slaan. Ze raadden continu gebruik aan. Maar ik ben van mezelf al gemotiveerd. Ik heb mijn aangeboren enthousiasme juist nodig om die tips uit te voeren. Medicatie maakte ook niet dat ik “normaal” functioneerde. Ook dan had ik de tools nog nodig.

Ik besloot om te stoppen met elke dag structureel medicijnen te nemen omdat ik me steeds vaker afvroeg of het van de pillen kwam dat ik me down voelde. Rationeel gezien is er niks mis met mijn leven. Het gaat juist heel goed. Ik heb aan mijn vriend, een vriendin en enkele collega’s verteld dat ik bij wijze van experiment ging stoppen met de medicatie. Na een week voelde ik me weer mezelf.

Ik merk dat ik de tools (bijvoorbeeld elke dag mijn agenda open op tafel leggen) nu veel serieuzer gebruik want ik moet het nu echt zelf doen. Ik vind dit een veel positievere manier om mezelf te helpen in plaats van naar pilletjes te grijpen. Maar in bepaalde situaties heb ik medicatie wel nodig. Ik neem nu naar behoefte. En dat bevalt me heel goed.”

Wat was het effect van ADHD op je schoolcarrière?

“Na de basisschool ben ik naar het VWO gegaan en daarna ben ik gaan studeren. Ik heb die studie ook afgerond en werk in die richting gedaan. Een paar jaar nadat ik was afgestudeerd ben ik naar de Pabo gegaan.

Ik vond school heel zwaar. Dat je in je eentje huiswerk moest maken! Ik kon me niet concentreren. In de vijfde ben ik blijven zitten.

De universiteit was ook een groot drama. Voordat ik aan leren toekwam, dat duurde zo lang. Het was vaak al midden in de nacht voor ik een keer kon beginnen. Ik kon het qua intelligentie goed aan maar het was toch heel moeilijk om te doen. Ik heb vaak zitten huilen en heb vaak willen stoppen. Ik had het gevoel dat niemand mij zag.

Ik heb me altijd afgevraagd waarom het me niet lukte. Het had echt zoveel gescheeld als ik geweten had dat ik ADHD heb. Daarom was ik zo kwaad toen ik die pillen kreeg. Ik dacht: “laat je me eerst die hele school doorzwoegen, krijg ik nu ik 40 ben nog een keer die pillen.”

De scriptie vond ik gemakkelijker. Ik moest naar stage, ik moest regelmatig iets laten zien aan de begeleider. Er was controle. Door de duidelijke structuur en de korte periodes waarin ik steeds een stap verder moest komen, kon ik het goed doen.

De Pabo ben ik fluitend doorgekomen. Je moest op maandag en donderdag er zijn. Er waren praktische opdrachten die je met anderen moest doen. Ik had een goed studiemaatje. Zij wist wat ik moeilijk vond en ik had haar gevraagd er op te letten of ik wel op tijd begon. Ik stond vier dagen in de week voor de klas dat beviel me ook heel goed.

De terugblik op mijn schoolcarrière is pijnlijk. Ik heb altijd zo hard moeten werken. Het zou zo fijn zijn geweest als ik had geweten waarom het me zoveel moeite kostte. Ik was op de universiteit gewoon depressief door de discrepantie tussen heel slim zijn en het niet gemakkelijk kunnen. Ik had ook veel moeite met multiple choice vragen en al die tentamens waren multiple choice.

Ik was streng en onaardig voor mezelf. Daar ben ik nu gelukkig wel vanaf. Ik heb me heel erg niet begrepen gevoeld. Had het gevoel dat niemand met mij bezig was. Het kon niemand wat schelen als ik weer een 2 had gehaald.

Ik had nodig gehad dat men liefdevol en begripvol was geweest. Dat iemand had gezegd “dit is lastig voor jou, je hebt structuur nodig” Dat had gekund als ik toen had geweten dat ik ADHD had.”

Wat merk je van ADHD op je werk?

“Ik heb eerst gewerkt bij een commercieel bureau. Daar was ik niet gelukkig. In het commerciële moest je altijd commercieel denken. Je kon niet “eerlijk” zijn. Je kon niet eruit gooien wat je denkt. Je moest altijd prioriteiten stellen, wat ik heel moeilijk vond. Mijn studiegenoten verdienen nu meer dan ik. Ik ben blij in het onderwijs maar mijn werk heeft weinig maatschappelijke standing.

Ik ben een goede leerkracht. En dat heeft ook met ADHD te maken. In het groepje bij PsyQ zaten verdacht veel mensen uit het onderwijs. Onderwijs past goed bij ADHD. ADHD’ers praten graag en in het onderwijs is dat een pre. Het is belangrijk dat je dingen met flair kunt brengen en ADHD’ers zijn geen grijze muizen. Voor kinderen is alles belangrijk en daardoor hoef je minder prioriteiten te stellen. Het is natuurlijk belangrijk dat ze leren rekenen maar het is ook belangrijk dat je reageert als ze vertellen dat hun hamster dood is. Mijn zwakte (moeite om te kiezen) wordt een kracht omdat voor kinderen alles belangrijk is. Ik heb veel gehad aan het boek “Licht op schaduw”. Tegenover elke kwaliteit staat een schaduwkant en andersom.

In het onderwijs zijn natuurlijk ook wel dingen moeilijk, vooral de administratie. Maar doordat je heel zelfstandig werkt, heb ik wel veel ruimte om het op mijn eigen creatieve manier in te vullen. Als dat niet zo was zou ik de hele tijd heel hard werken om te voorkomen dat ik door de mand zou vallen.

Doordat ik mijn eigen ADHD geaccepteerd heb, krijg ik er lol in en word ik er steeds beter in mezelf te helpen. Ik help ook de kinderen met ADHD in de klas, door:

  • Begrip te hebben en dat ook uit te leggen zodat ze zichzelf begrijpen.
  • Te zorgen dat ze een goed gevoel over zichzelf hebben.
  • Ik leer ze dat het helpt om dingen voor jezelf kleiner te maken als je het overzicht verliest. Bijvoorbeeld 2 minuten voor een som met de kookwekker.

Soms als de dag heel druk is en er vergaderingen zijn waar ik me moet concentreren dan heb ik wel medicatie nodig.”

Welk effect heeft ADHD op relaties?

“Over de relatie met mijn vriend maak ik me de meeste zorgen. Ik ben erg van de pieken en dalen. Ik kan heel fel reageren en dan zeg ik al snel: de relatie is over. Mijn vriend zegt: “Ik ben helemaal het einde of helemaal waardeloos.” en daardoor heeft hij het gevoel dat hij niet op mij kan bouwen. Het wordt voor mij wel duidelijker wat triggert dat ik zo boos word en ik wil hier de komende tijd verder aan werken.

Ik ben slordig met sociale contacten. Denk niet aan verjaardagen en zo. Ik trek een tijdje met deze op en dan met een ander. Ik heb geen tig vrienden. Ik vind het belangrijk een goede band met collega’s te hebben.”

Hoe ben je moeder met ADHD?

“Met mijn kinderen doe ik veel leuke dingen en er mag veel. Ik laat ze wel vrij. Ook zij vinden het vervelend dat ik heel boos kan worden opeens. Zonder medicatie kan ik heel boos worden. Met medicatie had ik last van de rebound. Ik werd vaak boos als de laatste pil was uitgewerkt. Ik realiseer me tegenwoordig dat ik door ADHD heel boos kan worden maar ook dat ik een keuze heb om anders te reageren. Ik ben nu veel vrolijker nu ik niet meer elke dag medicatie gebruik en ben daardoor ook minder vaak boos op de kinderen.”

Persoonlijkheidstype

Ik ben een grote fan van de “big five”. Mijn score is:

Introvert/extravert: in het midden

Stabiel/instabiel: in het midden

Altruïsme/egocentrisme: sterk altruïsme

Plannen/ongeorganiseerd: sterk ongeorganiseerd

Open voor nieuwe ervaringen/conservatief: sterk open voor nieuwe ervaringen

De combinatie open, altruïsme en niet plannen maakt het leven lastig. In het onderwijs is het een kwaliteit in commercieel werk een nadeel.

Lees verder:

Interview over leven met ADHD met André (54) Caroline (48), Janne (30), Jenny (45), Karin (28), Marijke (37), Sandra (38), Willem (31).

Hoe kan coaching je helpen met ADHD

Wordt zelf een deskundige. Links naar externe informatie over ADHD