Ze vinden me raar dus ik deug niet versus de wereld is vol idioten - Hester Hospes - Coach

De omgeving bepaalt of je afwijkt

Of je afwijkt van het gemiddelde hangt heel erg af van je omgeving.

Is jouw IQ 40 punten hoger dan dat van de mensen om je heen?
Ben je een introvert in een familie van extraverten?
Heb jij ADHD in een omgeving waarin iedereen heel gestructureerd en kalm is?
Ben jij een heel gevoelig persoon terwijl de mensen om je heen maar twee soorten emoties lijken te kennen?

Dan word je dag in dag uit geconfronteerd met verschillen. Jij gedraagt je anders dan je omgeving verwacht, de mensen in je omgeving gedragen zich anders dan jij nodig hebt.

Alle posts over anders zijn en hoogbegaafdheid op deze website.

Er zijn twee ongezonde reacties op zulke verschillen:

Je vindt jezelf normaal en de mensen om je heen idioten.
Je neemt de mensen om je heen als norm en gelooft dat er iets mis is met jou.

Beide reacties zijn ongezond. Als je arrogant en verbitterd in je eigen kleine wereldje leeft, ontzeg je jezelf alle positieve effecten van sociaal contact. Als je aldoor probeert om je aan te passen omdat je gelooft dat jij niet deugt wordt je op den duur overspannen of depressief of allebei.

Er is een derde manier om de verschillen tussen jou en de mensen om je heen te hanteren. Wie zich bewust is van de verschillen, kan strategieën ontwikkelen om er gezond mee om te gaan.

De taak om te overbruggen valt aan jou toe

Ik ben van mening dat de taak om verschillen te overbruggen aan jou toevalt. Jij bent degene die behoeften en gedragingen heeft die afwijken van die van de meeste mensen. Niet dat jij je dus maar moet aanpassen de hele tijd. Absoluut niet. Ik pleit er voor dat je je verstand gebruikt. Stel je de omgekeerde situatie voor: als jij de verschillen niet kunt managen, wie dan wel? Wil je echt altijd afhankelijk zijn van de toevallige aanwezigheid van een wat wijzer iemand die wel begrijpt hoe jij in elkaar zit? Kies je voor een levenslange slachtofferrol? Of neem je zelf het heft in handen?

Laten we een paar voorbeelden bespreken om te laten zien dat je keuzes hebt:

Als jij het liefst over de wereldpolitiek wilt praten maar de mensen om je heen zijn vooral geïnteresseerd in voetbal wat doe je dan? Verdiep jij je dan ook maar in voetbal, hou je lange monologen over de wereldpolitiek, probeer je op een eenvoudiger niveau toch een gesprek te beginnen? Of ga je op zoek naar mensen die wel geïnteresseerd zijn in gesprekken over de wereldpolitiek?

Jij kunt absoluut niet tegen saaie, trage vergaderingen waar de feiten genegeerd worden en beslissingen genomen worden op basis van vriendjespolitiek. Je kunt in elke vergadering je frustratie de vrije loop laten maar er zijn meer mogelijkheden. Hoe meer je kunt loslaten dat het niet zo zou moeten zijn, hoe rationeler je kunt nadenken over oplossingen. Je kunt bijvoorbeeld uit de vergadering stappen, het voorzitterschap naar je toe trekken, regelen dat je elke keer “toevallig” een dubbele afspraak hebt, je mail afhandelen.

Als jij heel erg overprikkeld raakt van het lawaai op de kermis, verwacht je dan dat de muziek uitgaat? Vermijdt je de kermis? Of investeer je in een paar goede oordoppen?

Nu je weet dat jij niet gemiddeld bent en dus andere dingen nodig hebt dan de meeste mensen, kun je nadenken over:

Wat je belangrijk vindt
Hoe je de omgeving kunt helpen jou te bieden wat je nodig hebt
En vooral kun je op zoek gaan naar een omgeving die beter bij je past.

Manage het verschil tussen jezelf en de mensen om je heen op een gezonde manier

Hoe manage je de verschillen tussen jou en de mensen om je heen? Er zijn drie stappen:

1 Pas je omgeving aan

2 Maak bewuste keuzes

3 Ontwikkel strategieën om jezelf veilig te houden

1 Pas je omgeving aan

Je omgeving bepaalt hoe gemiddeld of afwijkend jij bent. Je voelt je lekkerder naarmate de mensen om je heen beter bij je passen.

Een kind met een IQ van 140 is in een normale schoolklas 40 IQ-punten van het gemiddelde verwijderd. In een klas met allemaal hoogbegaafde kinderen zit datzelfde kind nog maar een paar punten van het gemiddelde.

Als jij als extreem introvert persoon je baan als accountmanager verruilt voor een baan op de onderzoeksafdeling hoef je jezelf niet meer te forceren en voel je je ineens veel meer gewaardeerd door je collega’s.

Als je vrienden ook ADHD hebben, snappen jullie van elkaar prima waar bepaald gedrag vandaan komt.

Merk je dus dat je in een omgeving bent, waarin jij echt afwijkt, zoek dan een andere omgeving. Er zijn echt mensen zoals jij maar misschien niet in je directe omgeving. Kom in actie en ga actief op zoek naar mensen die beter bij je passen.

2 Maak bewuste keuzes

Je kunt mensen niet altijd zomaar aan de kant zetten als ze niet zo bij je passen. Je moeder blijft je moeder. Je kunt niet zomaar je baan opzeggen. Er is maar één tennisclub op fietsafstand. Wat je wel kunt doen, is je verwachtingen managen.

Het is belangrijk goed zicht te hebben op:

Wat heb jij nodig?
In hoeverre kunnen deze mensen daar aan voldoen?

Als jij dingen verwacht of nodig hebt die deze mensen niet kunnen, dan kunnen ze het niet. Je kunt je verwachtingen wat deze mensen betreft beter loslaten en de realiteit accepteren:

Met deze collega’s zul je nooit een interessant gesprek voeren.
In deze vergadering zal het er nooit efficiënt aan toe gaan.
Je zus zal nooit begrijpen hoe jij je voelt.
Het groepsproces in deze cursus laat geen ruimte om over jouw gevoelens te praten.
De ongeschreven regels op de sportclub stellen eisen waar jij niet aan wilt voldoen.
De mensen in dit bestuur zijn niet snel genoege denkers om te snappen welke denkfouten ze maken.

Door je verwachtingen los te laten creëer je rust en ruimte voor jezelf. Je kunt ineens keuzes maken:

Wegen de positieve kanten van dit contact op tegen de negatieve?
Wat kan ik zelf doen om er minder last van te hebben? Aanpassen, mond houden, oordopjes dragen, elders contacten zoeken die wel bevredigend zijn.

Bewuste keuzes helpen je een weg te vinden in minder bevredigende contacten.

3 Ontwikkel strategieën om jezelf veilig te houden

Kun je niet uit een situatie of wil je dat niet, dan helpt het om van te voren goed na te denken over je strategieën. Je wilt voorkomen dat je in een positie terecht komt waarin iedereen zich tegen jou keert, waarin je wordt buitengesloten of zelfs gepest. Dit houdt onder andere in dat je goed nadenkt over